De ondergang van het Westen: Een recept voor onze toekomst

Boek door Dambisa Moyo

Zambiaans-Amerikaans economietalent Dambisa Moyo (Harvard, World Bank, Goldman Sachs) schrijft over de ontwikkelingen in het Westen die het werelddeel volgens haar te gronde zullen richten. Die verontrustende ontwikkelingen betreffen de misallocatie van kapitaal en arbeid. Volgens Moyo sporen westerse overheden hun burgers zelf tot die ontwikkelingen aan, door bijvoorbeeld verkeerde investeringen in spaargeld en vastgoed te stimuleren.

Daardoor investeren westerlingen niet meer genoeg in creatieve productie die technologische innovatie moet aanwakkeren, maar verkwisten ze hun internationale concurrentievoordeel door deze, als het ware, gratis weg te geven. Burgers hechten te veel belang aan investeringen in waardeloos consumptiegemak. Moyo pleit daarom voor een afbouw van dit ontspoorde consumptiegedrag en een terugkeer naar een soort ingenieursmentaliteit met een liefde voor technologie. Ze roemt de periode van het NASA Apolloprogramma en de maanlandingen onder leiding van Amerikaans president John F. Kennedy.

In haar boek besteedt de auteur aandacht aan de opkomende kracht van de ‘Rest’ van de wereld, namelijk China, India, Brazilië en Rusland (de zogeheten BRIC-landen). Zij hebben een inhaalslag gemaakt, leveren aan sommige Amerikaanse en Europese universiteiten inmiddels zelfs de helft van alle PhD-studenten, en weten zich door een sterke werkethiek verzekerd van baan en carrière, in tegenstelling tot westerse leeftijdgenoten. Bovendien bezitten deze BRIC-landen veel meer cashflow, oftewel meer contant geld om in arbeid en kapitaal te investeren.

Daarom gelooft de auteur dat het Westen deze wereldstrijd eigenlijk niet meer kan winnen. Ze stelt dat in het jaar 2050 van alle westerse landen enkel de VS nog in de top vijf grootste economieën zal staan. Europa zakt weg in irrelevantie. Ze voorspelt in een viertal scenario’s wat het Westen te wachten staat. Bijvoorbeeld, Amerika en Europa zullen deze eeuw langzaam verdwijnen van het wereldmachtstoneel, zonder dat ze er nog iets aan kunnen doen. China zou echter ook kunnen struikelen over haar (te) snelle groei, en het is ook mogelijk dat met name Amerika terug zal vechten om haar leidende positie in de wereld te behouden. Daarvoor zijn dan wel grote hervormingen nodig.

Moyo vergeet in haar boek om de relatie te benoemen tussen westers consumptiegedrag enerzijds (vraag) en bijvoorbeeld de Chinese industrie (aanbod) anderzijds. In een wereld waarin het Westen haar consumptie noodgedwongen moet terugschroeven, zullen de producerende industrielanden als India en China immers de gevolgen voelen.