Analyse van een alternatief scenario
Vlucht MH17 stortte op 17 juli 2014 neer bij het plaatsje Hrabove in Oekraïne. De officiële verklaring van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) luidt dat een BUK-raket vanuit het zuidoosten op de aanvliegende Boeing 777 werd schoten. De raket zou vlak voor de cockpit zijn ontploft, de vrijkomende hagel verwoestte de cockpit.
Door de explosieve druk van buitenaf zou de Boeing vervolgens in drie stukken breken. De cockpit en de business class belandden bij het dorp Roszypne, het middenstuk en de staart bij Hrabove. Maar kan een groot passagiersvliegtuig door de druk van een enkele BUK-raket wel in drie stukken breken?
Schade aan het toestel
Het rapport van de OVV concludeerde dat toestel MH17 “in de lucht in stukken brak, waarschijnlijk als gevolg van structurele schade veroorzaakt door een groot aantal objecten met hoge energie die het vliegtuig van buitenaf penetreerden.”1 Ja, waarschijnlijk.
Een BUK-raket is zo ontworpen dat deze het vliegtuig niet raakt. Buiten in de vrije lucht kan de explosie gemakkelijk in alle richtingen wegvloeien, wat de klap tegen het toestel sterk vermindert. Een explosie van binnenin moet een uitweg forceren. Het toestel vangt dan 100% van de klap op.
“De
SA-11 [BUK] van Russische makelij die vermoedelijk in de aanval werd
gebruikt is ontworpen om het toestel niet direct te raken, maar om
vlak voor impact te ontploffen, waarbij het een wolk aan scherven
uitstoot.”2
Explosieve druk buiten de cockpit verklaart nog niet waarom de MH17 als een ballon uiteen plofte. Het verklaart niet waarom de lichamen van de slachtoffers in een gebied van 10 vierkante kilometer werden teruggevonden. En het verklaart ook niet waarom zoveel slachtoffers in meerdere delen thuis kwamen. Wat beschadigde hun lichamen?
Het BUK-scenario schiet tekort. Kunnen we de ramp beter verklaren met een bom aan boord?
Een experiment met een BUK
De Russische fabrikant van de BUK-raketten deed naar aanleiding van de ramp een experiment met de cockpit van een II-86 vliegtuig.3 Het bedrijf plaatste een BUK-raket rechtsbuiten de cockpit, precies zoals de OVV het met de computer had gesimuleerd.4
Het ding geeft een oorverdovende knal die de grond doet beven. De vrijkomende hagel slaat in de cockpit en verwoest die van binnen. De ramen breken. Een klein stuk van het dak van de cockpit scheurt naar buiten open. Maar structureel blijft de cockpit heel. Hij breekt niet.
De test van de BUK-fabrikant werd natuurlijk op de grond uitgevoerd bij normale luchtdruk binnen en buiten. Daardoor kunnen we niet vergelijken. Passagiersvluchten hanteren op grote hoogte een kunstmatige luchtdruk, zodat de passagiers zich comfortabel kunnen voelen. Buiten is de luchtdruk lager.
Eerdere aanvallen op burgervluchten
Op 1 september 1983 vuurde een Russisch Su-15 gevechtsvliegtuig twee luchtraketten op Korean Air Lines vlucht 007. Daarvan ontplofte een raket op vijftig meter afstand van het vliegtuig. Net als bij vlucht MH17 doorboorden scherven de romp van het vliegtuig, waardoor de cabine snel druk verloor.
Maar het toestel brak niet doormidden. De KAL007 vloog minutenlang verder, manoeuvreerde eerst langzaam, raakte daarna in een spiraal en stortte neer. Volgens de cockpitrecorder merkten de piloten het feit dat de cabine was gescheurd pas 11 seconden na de raketinslag.5
Op 31 oktober 2015 stortte een Airbus A321 neer boven de Sinaï nabij Israël. Op ongeveer 10 kilometer hoogte brak het vliegtuig in twee stukken. Onderzoekers stelden enkele dagen na de crash vast dat er achterin het vliegtuig een bom onder een stoel was verstopt.
De bom veroorzaakte een scheur in de romp, waarna het staartstuk zich van de romp scheidde en de Airbus als een baksteen neerstortte. Net als bij de MH17 lagen de inzittenden van deze Airbus verspreid over een groot gebied van circa 10 bij 10 kilometer.
Vergelijk dit eens met het beroemde ongeluk dat Aloha Airlines overkwam in 1988. Wegens achterstallig onderhoud scheurde op zeven kilometer hoogte het dak van de eerste klas. De Boeing 737 vloog desondanks verder. De piloten wisten het toestel veilig te landen. Het punt is: er moeten heel gekke dingen gebeuren voordat een toestel zomaar in stukken breekt!
Vergelijking van schietaanslagen
Ik zet een aantal schietaanslagen met raketten of luchtkanonnen op grote burgervluchten op een rijtje. De vraag die ik er steeds bij stel is: brak de romp van het vliegtuig in de lucht in stukken, ja of nee?
Nee: Boeing 727 van Libyan Arab Airlines vlucht 114, op 21 februari 1978 neergeschoten door een luchtkanon van twee Israëlische straaljagers op 4600 meter hoogte.6
Nee: Boeing 707 van Korean Air Lines vlucht 902, op 20 april 1978 neergehaald door een lucht-lucht-raket van een Russische straaljager op 9000 meter hoogte.7
Nee: Vickers Viscount 782 van Air Rhodesia vlucht 825, op 3 september 1978 geraakt door een schouderraket van guerrilla's tijdens het opstijgen.8
Nee: Vickers Viscount van Air Rhodesia vlucht 827, op 12 februari 1979 geraakt door een schouderraket.9
Nee: McDonnell Douglas DC-9-15 van Aerolinee Itavia vlucht 870, op 27 juni 1980 per ongeluk neergeschoten tijdens een militair luchtgevecht, geraakt door een lucht-lucht-raket.10
Nee: Boeing 747 van Korean Air Lines vlucht 007, op 1 september 1983 neergeschoten door lucht-lucht-raket van Russisch gevechtsvliegtuig.11
Ja: Airbus A300 van Iran Air vlucht 655, op 3 juli 1988 geraakt door een grond-lucht-raket van schip USS Vincennes. De raket raakte een motor die daardoor explodeerde.12
Nee: Een Tupolev 134, op 21 september 1993 geraakt door een grond-lucht-raket.13
Nee: Een Tupolev 134, op 23 september 1993 geraakt door een grond-lucht-raket.14
Nee: Een Dassault Falcon 50, op 6 april 1994 neergeschoten door een grond-lucht-raket.15
Nee: Een Tupolev 154 van Siberia Airlines vlucht 1812, op 4 oktober 2001 neergeschoten door een grond-lucht-raket.16
Nee: Antonov 26 in Irak, op 9 januari 2007 geraakt door een grond-lucht-raket.17
Nee: Ilyushin Il-76, op 23 maart 2007 neergehaald door een grond-lucht-raket.18
Ongeveer 8% van de raketaanslagen leidde tot het uiteenbreken van de romp. Van de onderzochte vluchten brak alleen Iran Air vlucht 655 in de lucht uiteen, omdat een brandstofmotor was geraakt die vervolgens ontplofte. Door die explosie binnenin knapte het vliegtuig uiteen.
Vergelijking van bomaanslagen
Hieronder heb ik een rijtje bomaanslagen gezet. Ik stel er dezelfe vraag bij: brak de romp van dit vliegtuig in de lucht in stukken, ja of nee?
Nee: Convair 990 van Swissair vlucht 330, op 21 februari 1970 door een bom achterin de laadruimte.19
Ja: Hawker Siddeley 748 van Philippine Airlines vlucht 215, op 21 april 1970 door een bom op het toilet. Het staartdeel van de romp brak eraf.20
Nee: Boeing 707 van TWA vlucht 841, op 8 september 1974 door een bom in de laadruimte.21
Nee: Douglas DC-8 van Cubana de Aviación vlucht 455, op 6 oktober 1976 door twee bommen, de een op het achterste toilet, de ander in het middendeel van de cabine.22
Ja: Boeing 720 van Middle East Airlines vlucht 438, op 1 januari 1978 door een bom voorin de laadruimte. Het toestel brak in de lucht in meerdere stukken.23
Nee: Boeing 747 van Pan Am vlucht 830, op 11 augustus 1982 door een bom onder een stoel.24
Nee: Boeing 737 van Gulf Air vlucht 771, op 23 september 1983 door een bom in de bagageruimte.25
Ja: Boeing 747 van Air India vlucht 182, op 23 juni 1985 door een bom in de bagageruimte.26
Nee: Boeing 727 van TWA vlucht 840, op 2 april 1988 door een bom onder stoel 10F.27
Ja: Boeing 737 van Iraqi Airways vlucht 163, op 25 december 1986 door een handgranaat in de cabine en een handgranaat in de cockpit.28
Ja: Boeing 707 van Korean Air vlucht 858, op 29 november 1987 door een bom in een bagagevak boven de zitplaatsen.29
Ja: De Lockerbie-aasnlag op Boeing 747 van Pan Am vlucht 103, op 21 december 1988 door een bom in de laadruimte.30
Ja: McDonnel Douglas DC-10 van UTA vlucht 772, op 19 september 1989 door een bom voorin de laadruimte.31
Ja: Boeing 727 van Avianca vlucht 203, op 27 november 1989 door een bom aan boord. Door de bom explodeerden brandstofdampen uit een lege tank.32
Nee: Boeing 747 van Philippine Airlines vlucht 434, op 11 december 1994 door een bom onder een stoel.33
Ja: Airbus A321 van Metrojet vluht 9268, op 31 oktober 2015 door een bom in de laadruimte.34
Nee: Airbus A321 van Daallo Airlines vlucht 159, op 2 februari 2016 door een zelfmoordterrorist met bomgordel.35
Van de onderzochte vluchten met een bom aan boord brak ongeveer 53% in stukken, opvallend veel meer dan bij een raketaanslag.
Resultaten
Van de raketaanslagen brak 8% van de vliegtuigen uiteen, namelijk degenen waarvan ook de motor en de brandstof explodeerden. Daartegenover staan de bomaanslagen, waarvan meer dan 50% van de toestellen in stukken brak. De brandstof van MH17 explodeerde pas op de grond.
We kunnen op grond hiervan concluderen dat grote vliegtuigen alleen uiteenknappen door een explosie van binnenin. Het is onwaarschijnlijk dat een raketaanslag van buiten de cockpit de MH17 in drie stukken kon breken. Het is waarschijnlijk dat er bommen aan boord zaten.
Schade aan de slachtoffers
Al vrij snel na de ramp ging het gerucht rond dat de slachtoffers op slag dood zouden zijn geweest. Frans Timmermans sprak even van een man met een mondkapje op, maar trok dat later terug. Maar volgens patholoog Michael Baden, een expert die op 21 juli ter plaatse was, klopt dat niet:
“De
doodsoorzaak bij de meeste van deze mensen zou de grondimpact zijn
geweest. ... Tenzij ze door de initiële explosie of door scherven
werden geraakt, en als ze geen eerdere aandoening zoals long- of
hartziekten hadden, dan zouden ze in leven zijn gebleven en zelfs bij
bewustzijn op enkele momenten tijdens de ongeveer 3 tot 4 minuten
durende val.”36
Baden legt verder uit dat vallende menselijke lichamen met een snelheid van bijna 200 kilometer per uur de grond raken. Zulke lichamen blijven bij de impact heel. Dat komt omdat de sterke huid de inwendige boel samenhoudt.37 Ooggetuigen hebben heel andere zaken beschreven:
“Alles explodeerde in de
lucht en viel in stukken naar beneden, zowel de lichamen als het
vliegtuig zelf. [...] Ik heb nog nooit zoiets gezien. Je kijkt naar
beneden en ziet oren, vingers, botten.”38
Oren, vingers, botten? Afgezien van de piloten die door scherven van de BUK werden geraakt, hoe konden passagiers van MH17 nou vingers en oren kwijtraken als de raket toch buiten voor de cockpit ontplofte? De grootste druk van de explosie vloeide in de vrije lucht weg van het toestel.
Een getuige die vlak na de crash voorbijreed filmde zelfs afgerukte benen en lichamen die door de lucht zweefden.39 Patholoog Michael Baden zei erover: “Overal lichamen, organen hangen eruit. Te gruwelijk om foto’s te plaatsen. […] Onmogelijk om te begrijpen.”40
Een video met gruwelbeelden die op YouTube is te vinden toont inderdaad slachtoffers met organen uit hun lichamen. Een man heeft een volledig open geknald gezicht, een jongen heeft een geëxplodeerd achterhoofd. Dat zijn geen normale verwondingen voor mensen die uit de lucht vallen.
Negen maanden na de aanslag zagen omwonenden nog steeds lichaamsdelen verspreid over de grond liggen.41 De Nederlandse regering heeft ook niet veel moeite gedaan om de slachtoffers snel te bergen. De lichamen lagen meerdere dagen in de zon bij dertig graden.
Waarom? Moest bewijs voor een bomaanslag soms eerst vergaan?
De affaire George Maat
Nadat forensisch expert George Maat voor studenten in besloten kring foto’s van de MH17-slachtoffers had laten zien, werd hij op staande voet ontslagen. Minister van Justitie Ard van der Steur bemoeide zich er persoonlijk mee. De foto’s zouden te grievend voor de nabestaanden zijn geweest.
Dat klinkt allemaal heel nobel dat een Minister zich met zoveel daadkracht zorgen maakt om de gevoelens van gewone mensen, maar het is ook klinkklare onzin. De ware reden dat Maat de foto’s niet aan publiek mocht laten zien staat in het politierapport dat Van der Steur eerst met vijftig tinten zwart had afgelakt.
Maat mocht het rapport wel inzien, maar niet kopiëren. De informatie mocht het publiek eigenlijk nooit bereiken. Dus besloot hij het hele rapport met potlood over te schrijven. En dan vinden we het volgende, naar mijn mening cruciale zinnetje:
“Maat heeft in zijn
presentaties bijvoorbeeld gesproken over de wijze waarop het
vliegtuig zou zijn neergeschoten met een raket om aan te geven dat er
verschil is tussen een werking van buitenaf of
van binnenaf in relatie tot het aantreffen van de
slachtoffers, [...]”42
Kijk eens aan, wat is nou een “werking van binnenaf”? Daarmee bedoelt de dienstdoende snor een explosief binnenin het vliegtuig, een bom. Inderdaad, aan de specifieke verwondingen van de slachtoffers zou je de aard van de aanslag moeten kunnen vaststellen.
Geen wonder dat buitenstaanders die foto’s niet mochten zien. Je houd je aan de zwijgplicht of je wordt geroyeerd, ontdekte Maat.
Is het bomscenario plausibel?
Het scenario met één of meerdere bommen aan boord van MH17 verklaart waarom het toestel in de lucht in stukken brak. Het onwaarschijnlijk dat een BUK-raket buiten de cockpit dit heeft kunnen veroorzaken.
Maar een bom aan boord compliceert een aantal zaken. Wie kan meerdere bommen ongezien aan boord van een Boeing plaatsen? En al zou het lukken, dan zou een terroristische groepering de aanslag hebben opgeëist. Niemand eiste de aanslag op MH17 op.
Het OVV-rapport acht om deze reden het bomscenario uitgesloten. Toch zijn er terroristische organisaties die een aanslag juist niet zullen opeisen: geheime diensten van overheden. Zulke diensten hebben de middelen en de expertise om ongezien bommen in gebouwen of vliegtuigen te plaatsen.
Dat was bijvoorbeeld mogelijk tijdens de laatste onderhoudsbeurt van MH17 op 11 juli 2014, zes dagen voor de ramp.43 Stel je een team van een geheime dienst voor dat verkleed als onderhoudsploeg de bommen tijdens het onderhoud achter paneeltjes heeft verstopt. Zo plaatste de CIA ook afluisterapparatuur voor het Watergate-schandaal.
Conclusie
Een scenario met een bom aan boord van MH17 verklaart de schade aan het vliegtuig én de schade aan de slachtoffers beter dan het scenario met een BUK-raket buiten de cockpit.
Een bomexplosie van binnenin verklaart waarom de Boeing als een ballon in drie stukken knapte en waarom zoveel lichamen zwaar werden verminkt, zoals bij een zelfmoordaanslag met een bomgordel.
Als verdachten komen alleen geheime diensten van overheden in aanmerking. In dat geval zou ook de Nederlandse regering wel eens medeplichtig kunnen zijn aan de massamoord op haar eigen burgers.
Ik sluit af met twee vragen: Wat wisten premier Mark Rutte en vicepremier Asscher? En wanneer wisten zij het?
1Tjibbe Joustra, “Crash of Malaysia Airlines flight MH17: Harbove, Ukraine, 17 July 2014” (Den Haag: Dutch Safety Board, oktober 2014).
2Giri Nathan, “Experts: MH17 Victims Could Have Remained Conscious During Fall”, Time, 25 juli 2014, http://time.com/3028548/mh17-malaysia-airlines-victims-ukraine/.
3RT, “MH17 crash” test simulation video: Il-86 plane cockpit hit with BUK missile, z.d., https://www.youtube.com/watch?v=8DmraSOdTYk.
4RT, Dutch Safety Board simulates MH17 being hit by BUK missile, z.d., https://www.youtube.com/watch?v=tHzavUArAXQ.
5“Korean Air Lines Flight 007”, Wikipedia, 23 mei 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Korean_Air_Lines_Flight_007&oldid=781811783.
6“Libyan Arab Airlines Flight 114”, Wikipedia, 15 mei 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Libyan_Arab_Airlines_Flight_114&oldid=780470549.
7“Korean Air Lines Flight 902”, Wikipedia, 21 mei 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Korean_Air_Lines_Flight_902&oldid=781427875.
8“Air Rhodesia Flight 825”, Wikipedia, 26 april 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Air_Rhodesia_Flight_825&oldid=777335745.
9“Air Rhodesia Flight 827”, Wikipedia, 6 februari 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Air_Rhodesia_Flight_827&oldid=764062557.
10“Aerolinee Itavia Flight 870”, Wikipedia, 20 mei 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Aerolinee_Itavia_Flight_870&oldid=781254197.
11“Korean Air Lines Flight 007”.
12“Iran Air Flight 655”, Wikipedia, 24 mei 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iran_Air_Flight_655&oldid=781940181.
13“Transair Georgia Airliner Shootdowns”, Wikipedia, 20 maart 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Transair_Georgia_airliner_shootdowns&oldid=771254040.
14Ibid.
15“Assassination of Juvénal Habyarimana and Cyprien Ntaryamira”, Wikipedia, 27 mei 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Assassination_of_Juv%C3%A9nal_Habyarimana_and_Cyprien_Ntaryamira&oldid=782534151.
16“Siberia Airlines Flight 1812”, Wikipedia, 6 juni 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Siberia_Airlines_Flight_1812&oldid=784137224.
17“2007 Balad Aircraft Crash”, Wikipedia, 13 februari 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=2007_Balad_aircraft_crash&oldid=765192791.
18“2007 Mogadishu TransAVIAexport Airlines Il-76 Crash”, Wikipedia, 16 februari 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=2007_Mogadishu_TransAVIAexport_Airlines_Il-76_crash&oldid=765866545.
19“Swissair Flight 330”, Wikipedia, 23 mei 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Swissair_Flight_330&oldid=781849036.
20“Philippine Airlines Flight 215”, Wikipedia, 7 januari 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Philippine_Airlines_Flight_215&oldid=758708184.
21“TWA Flight 841 (1974)”, Wikipedia, 10 juni 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=TWA_Flight_841_(1974)&oldid=784959291.
22“Cubana de Aviación Flight 455”, Wikipedia, 6 april 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Cubana_de_Aviaci%C3%B3n_Flight_455&oldid=774139732.
23“Middle East Airlines Flight 438”, Wikipedia, 2 april 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Middle_East_Airlines_Flight_438&oldid=773466774.
24“Pan Am Flight 830”, Wikipedia, 2 mei 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pan_Am_Flight_830&oldid=778286755.
25“Gulf Air Flight 771”, Wikipedia, 16 mei 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Gulf_Air_Flight_771&oldid=780683184.
26“Air India Flight 182”, Wikipedia, 10 juni 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Air_India_Flight_182&oldid=784882905.
27“TWA Flight 840 Bombing”, Wikipedia, 7 februari 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=TWA_Flight_840_bombing&oldid=764266203.
28“Iraqi Airways Flight 163”, Wikipedia, 2 april 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iraqi_Airways_Flight_163&oldid=773515232.
29“Korean Air Flight 858”, Wikipedia, 16 mei 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Korean_Air_Flight_858&oldid=780713749.
30“Pan Am Flight 103”, Wikipedia, 8 juni 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pan_Am_Flight_103&oldid=784413007.
31“UTA Flight 772”, Wikipedia, 22 mei 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=UTA_Flight_772&oldid=781564025.
32“Avianca Flight 203”, Wikipedia, 5 mei 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Avianca_Flight_203&oldid=778812852.
33“Philippine Airlines Flight 434”, Wikipedia, 30 mei 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Philippine_Airlines_Flight_434&oldid=782924022.
34“Metrojet Flight 9268”, Wikipedia, 5 juni 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Metrojet_Flight_9268&oldid=783916223.
35“Daallo Airlines Flight 159”, Wikipedia, 26 mei 2017, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Daallo_Airlines_Flight_159&oldid=782352655.
36Nathan, “Experts”.
37Ibid.
38The Star/Ann, “MH17 crash: ‘Everything exploded and fell in pieces’”, AsiaOne, 19 juli 2014, http://www.asiaone.com/malaysia/mh17-crash-everything-exploded-and-fell-pieces.
39Nasir, Farhan, Watch Couple Captures MH17 Victims Falling from the Sky [GRAPHIC], z.d., https://www.youtube.com/watch?v=tYHCMwkp0o0.
40Philip Sherwell, “Corpses and Body Parts Strewn amid MH17 Wreckage Greet First Arrivals at Ukraine Crash Scene”, 18 juli 2014, sec. World, http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/ukraine/10975257/Corpses-and-body-parts-strewn-amid-MH17-wreckage-greet-first-arrivals-at-Ukraine-crash-scene.html.
41Paul Baldwin, “Body parts litter Malaysia Airlines MH17 crash site NINE MONTHS on as Putin halts clear-up”, Express.co.uk, 15 april 2015, http://www.express.co.uk/news/world/570597/Bodyparts-litter-Malaysia-Airlines-MH17-crash-site-NINE-MONTHS-on-as-Putin-halts-clear-up.
42Politie, “Rapport van relaas”, 2015, http://mareonline.nl/images/pdf/vijftig-tinten-zwart_met-transcript.pdf.
43“Malaysia Airlines MH17 Boeing 777 Had ‘Clean Bill of Health’”, NBC News, 18 juli 2014, http://www.nbcnews.com/storyline/ukraine-plane-crash/malaysia-airlines-mh17-boeing-777-had-clean-bill-health-n159086.
Reacties
Een reactie posten