NOS slikt leugens voor zoete koek

De fake-documentaire is tegenwoordig een heus film-genre. Zo ontving de Amerikaan Michael Moore een Oscar voor zijn op leugens en verzinsels gebaseerde Bowling for Columbine. De film werd echter gepresenteerd als een serieuze, waarheidsgetrouwe documentaire. Wereldwijd slikte bioscooppubliek de leugens voor zoete koek. En Michael Moore werd er stinkend rijk van.

In Nederland kunnen wij er ook wat van. De provincie Noord-Brabant schonk 13.500 euro aan het festival Autour de Vincent om een dergelijke documentairefilm te maken. Het doel: mensen wijsmaken dat de beroemde schilder Vincent van Gogh in 1890 op film werd vastgelegd. Het zouden de enigste bewegende beelden van de kunstenaar zijn. Het uitgegeven persbericht—bedoeld om de media op te hitsen—stond vol leugens, fouten en onzin. De NOS geloofde alles, RTL4 zette er wat vraagtekens bij en ook de Sunday Times wilde het fijne ervan weten.

Maar de NOS is boos. Zij stuurden namelijk voor niets een camerateam naar Tilburg - waar de film gemaakt werd - om te ontdekken dat het een publiciteitsstunt betrof. Peter Dictus, organisator van het festival, is geschokt over de media: „Ik ben verbijsterd over de snelheid, de gretigheid en de slordigheid waarmee de media reageren op een persbericht dat van onder tot boven vol leugens staat, onjuistheden die makkelijk te ontmaskeren zijn. Maar niemand belde om dáárover vragen te stellen. De beelden wilden ze zien. De naam Van Gogh is genoeg om massaal op het nieuws af te rennen.”

De documentaire over de ‘ontdekking’ maakt deel uit van een kunstproject. Dictus: „Dit is geen platte grap, dit is serieus. Wij hebben 13.500 euro subsidie gekregen van de provincie Noord-Brabant, bedoeld voor het maken van een fake-documentaire - tegenwoordig een geaccepteerd genre - én voor het veroorzaken van ophef. Dat laatste is dus nu al een succes, méér dan ik ooit kon verwachten. Dat er zó slordig nieuws gemaakt wordt, vind ik schokkend. Ik geloof vanaf nu niks meer. Ik kijk nooit meer naar het Journaal.”

Wanneer het meest bekeken nieuwsprogramma van Nederland zo snel zulke onzin voor zoete koek slikt, zonder ook maar even moeite te doen de juistheid ervan te controleren, dan kan het NOS-journaal maar beter van de buis verdwijnen. Laatst werd RTL4 ook al bij de neus genomen door de woordvoerder van een extreemlinkse terreurorganisatie.

Het NOS-journaal laat zien van hetzelfde niveau te zijn als het SBS6 actienieuws: sensationeel en geilend op actie. De nieuwswaarde blijkt van ondergeschikt belang.