Het sinterklaasfeest veroorzaakte internationale ophef vanwege Amerikaans onbegrip over de rolverdeling tussen een blanke Sinterklaas en een Zwarte Piet. In de schoorsteenknecht van Sinterklaas menen critici het racistische blackface-fenomeen te herkennen, een gebruik waarbij blanke acteurs zich als een stereotype domme neger schminkten. Onder leiding van de Jamaicaanse Verene Shepherd zal een onderzoekscommissie van de Verenigde Naties zich over de kwestie buigen om vast te stellen hoe racistisch onze Zwarte Piet wel niet is.
Hoe weinig Shepherd zich in de historie heeft verdiept blijkt wel uit haar uitspraak: “Waarom hebben jullie twee Santa’s nodig?” Aangezien we al een Kerstman hebben, begrijpt ze niet waarom we ook aan Sinterklaas doen. Maar Santa Claus, oftewel de verbastering van Sinterklaas, werd juist door Nederlandse migranten in Amerika geïntroduceerd. Het hyper arrogante Amerikaanse wereldbeeld beperkt zich dus niet alleen tot blanke Amerikanen. Je vraagt je af of Shepherd al weet in welk werelddeel Nederland ligt.
In afwachting van het VN-onderzoek ligt haar oordeel echter al klaar: het Nederlandse sinterklaasfeest moet worden verboden, want het is racistisch, een „terugkeer naar koloniale tijden”. Zwarte Piet zou een Afrikaanse kindslaaf voorstellen, een domme negerknecht of een minderwaardig hulpje. Hoe dan ook, de conclusie luidt dat wie nog een zwarte Zwarte Piet voor zijn kinderen durft op te voeren als mens niet verder is ontwikkeld dan een kampbewaker van Auschwitz.
Gek genoeg ontgaat het velen in deze discussie dat Sinterklaas wél blank mag blijven, maar Zwarte Piet níet zwart, alsof dat geen verhuld racisme is. En wat te denken van het jaarlijkse carnaval bezuiden de rivieren? De dronken Brabanders verkleden zich in kleurrijke maar ook racistische vermommingen zoals—jawel—de Carnavalspiet. Verbieden dus. Wat te denken van de Koning en zijn onderdanen? Discriminatie. Het Rijksmuseum ligt vol geroofde koloniale kunst: verbranden. Het Concertgebouw speelt vooral muziek van dode blanke mannen: racisme. Vergeet de wit geschminkte clown Bassie van Adriaan niet, want de domme knecht van de slimme acrobaat is ook een discriminatoir stereotype. Bassie maakt vrolijke mensen belachelijk. Ofzo. Zo kunnen we blijven doorgaan tot de gehele Nederlandse volkscultuur is afgeschaft.
De discussie over Zwarte Piet hoort misschien wel bij een slecht gelijmde multiculturele samenleving die vlak voor haar uiteenvallen de aandacht probeert af te leiden. Wat begon als een klacht over mogelijk kwetsende zwarte Pietenschmink bleek achteraf een verhulde roep om herstelbetalingen voor de Caribische slavernij. De discussie mondde vervolgens uit in een door oikofobische zelfhaat gevoede wens tot de afschaffing van het sinterklaasfeest, waarin vele autochtone goedmensen de zijde van allochtone kwetslingen kozen. Je moet op verjaardagen wel kunnen bewijzen dat je ‘goed’ was in de oorlog.
Zo beweert Asha ten Broeke dat het sinterklaasfeest een blank privilege zou verraden, waarin wij ons het recht toekennen om anderen belachelijk te maken. Dat Zwarte Piet een Afrikaan voorstelt, staat voor haar dus vast, maar ze vergeet dat er ook wit geschminkte circusclowns en mimespelers bestaan. Die zijn ook niet racistisch. Ze beelden net zo min blanke mensen uit als dat Zwarte Piet een zwarte mens zou voorstellen. Zwarte Piet is veeleer een volksclown, maar geen Afrikaan. Bovendien, als we Zwarte Piet zouden verbieden, mogen zwarte mensen zich dan nog wel verkleden als Bassie, of als Superman?
Meindert Fennema beweert dat het sinterklaasracisme, waarbij Zwarte Piet zou fungeren als belichaming van denkbeelden over raciale ongelijkheid, niet strafbaar moet worden gesteld. Ook voor Fennema staat dus vast dat Zwarte Piet ‘fout’ is. Maar de strafrechter heeft helemaal geen zaak: Zwarte Piet behoort tot een Europese familie archetypen zoals de Duitse knecht Ruprecht, de Oostenrijkse Krampus of de Italiaanse Harlekijn. In het christendom zijn demonen uit de hel doorgaans zwart, omdat ze verbrand zijn, niet omdat ze negers zijn. Zulke archetypen zijn veel ouder dan de Europese ontdekking van Afrika, sommigen zelfs ouder dan het eerste contact tussen Noord-Europeanen en negroïde Centraal-Afrikanen.
Marleen de Vries claimt Zwarte Piet als Moorse strijder, een Spaanse moslim. Wellicht is de zak van Sinterklaas dan een verwijzing naar de Mediterrane rooftochten van vroege Noord-Afrikaanse jihadisten? Maar De Vries vergeet te vermelden dat Noord-Europa ook een eigen, voorchristelijke mythologie kent waarin de natuurgod Wodan met zijn hulpje Tiwaz (Tyr) over de daken raast. Tyr keek door de schoorsteen of de mensen thuis waren, en had daardoor een beroet gezicht, waarna hij noten en vruchten naar binnen zou gooien, plattelandssymboliek voor vruchtbaarheid. Wodan vloog door de hemel op een witte schimmel, net als Sinterklaas. Het sinterklaasfeest zou wel eens een overblijfsel van het Germaanse heidendom kunnen zijn.
Michiel Kruijt weet „zonder twijfel” (een narcistisch-links trekje) dat Zwarte Piet van kindslaven afstamt. De Amsterdamse slavenhandel verklaart echter niet waarom Zwarte Piet’s Duitstalige neefjes Schmutzli, Ruprecht en Krampus eveneens een bevuild of zwart gezicht hebben. Zwitserland en Oostenrijk kenden geen koloniale mensenhandel. Zijn er ook andere onschuldige redenen te bedenken waarom Zwarte Piet zwart is? Soldaten die ‘s nachts strijden, camoufleren hun huid ook wel met een zwarte of donkere kleur, zoals leden van de Harii-stam deden volgens Tacitus, tweeduizend jaar geleden. De kleur zwart wordt door Europeanen van oudsher ook wel geassocieerd met de dood. Beroemde veenlijken als de Tollund Man en de Man van Grauballe hebben een pikzwarte huid. Is Zwarte Piet een krijger uit Wodan’s dodenleger?
De aanval op Zwarte Piet is een gerichte aanval op de dominantie van de autochtone cultuur. De onwetenden die de discussie jaarlijks aanzwengelen zijn zelf intolerant.
Reacties
Een reactie posten